Üniversitelerimizin Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması*
“Üniversitelerimizin
Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması” temalı
proje, Üniversitelerimizin ülkemiz hedefleri kapsamında, başta
bulundukları şehir ve bölge ile bütünleşmesinin sağlanması, iktisadi,
sosyal ve beşeri sermayeyi geliştirmesi adına yükseköğretim
kurumlarımızdan misyonlarını tekrar gözden geçirmeleri, tek tipten
uzaklaşarak kurumsal farklılık ve çeşitliliğe yönelmeleri ve güçlü
yönlerini dikkate almaları amaçlı bir projedir.
Yükseköğretim
Kurulu Başkanlığı tarafından koordine edilen ve Kalkınma Bakanlığımızla
birlikte eşgüdüm halinde yürütülen "Üniversitelerimizin Bölgesel
Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması" temalı proje
çalışması kapsamında, 5 pilot üniversitenin belirlenmesine yönelik
değerlendirme süreci tamamlanmış ve sonuçları 18 Ekim 2016 tarihinde,
2016-2017 Yükseköğretim Akademik Yılı Açılış Töreninde Sayın
Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanmıştır.
Bu kapsamda;
Bingöl Üniversitesi; tarım ve havza bazlı kalkınma alanında,
Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi; hayvancılık alanında,
Düzce Üniversitesi; sağlık ve çevre alanında,
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi; tarım ve jeotermal alanında,
Uşak Üniversitesi; tekstil, dericilik ve seramik alanında
bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşması projesinin pilot yükseköğretim kurumları olarak belirlenmiştir.
Düzce Üniversitesi’nin Bölgesel Kalkınma Odaklı
Misyonu
Sağlık alanında Sağlık Turizmi ve Çevre alanında Atık Geri Kazanımı konularında
ihtisaslaşmak suretiyle bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlamaktır.
Sağlık Turizmi ile Bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlamak üzere Geleneksel
ve Tamamlayıcı Tıp (GTT) Uygulama ve Araştırma Merkezi kurularak, ArGe, üretim,
eğitim ve uygulama çalışmalarının gerçekleştirilmesi ve Tarımsal Atıkların
Endüstriye Geri Kazanımı Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin kurularak, tarımsal
atıklardan kompozit ve kimyasal madde eldesinin temel ArGe ve pilot ArGe
çalışmalarının gerçekleştirilmesidir.
İhtisaslaşma çalışma süreci kapsamında birimlerden sağlık ve çevre
alanlarında proje önerileri toplanarak üst yönetimde değerlendirilmiştir. Yapılan
odak-grup görüşmeleri sonucunda ilgili alanlarda bölgeye katkı sağlayacak
çalışmanın nasıl yürütülmesi gerektiği, sürecin yönetimine ilişkin katılımcı
bir yaklaşımla tüm fikirlerin paylaşımı gerçekleştirilmiştir. Yürütülen odak
grup görüşmeleri ışığında ihtisaslaşmanın sağlam temeller üzerine
yapılandırılması ve bu çalışmaların etkin olarak yönetilebilmesi için bir
koordinatörlük kurulması kararlaştırılmış ve Üniversitemizde Çevre ve Sağlık
Teknolojilerinde İhtisaslaşma Koordinatörlüğü oluşturulmuştur. (http://www.cevresaglik.duzce.edu.tr)
Bununla birlikte Üniversitemizin ihtisaslaşacağı alanlarda belirlediği
programların ve/veya projelerin
gerçekleştirilmesi için, sağlık, çevre ve işletme alanlarında üniversitemiz
birimlerinde yetkin personellerle proje değerlendirme ve yazma ekipleri
kurulmuştur.
YÖK’ün belirlediği ihtisaslaşma projesinin ilk yılında Üniversitemiz,
kurulum ve donanım çalışmaları ile öncelikle personelimizin eğitimlerinin tamamlanmasını,
ikinci yıldan itibaren Ar-Ge çalışmaları ve eğitim-yayılım çalışmalarının
yürütülmesini ve üçüncü yıldan itibaren ise üretimi destekleyerek tabana
yayılımın gerçekleşmesini hedeflemektedir.
Düzce Üniversitesi’nin Çevre ve Sağlık Alanında İhtisaslaşma
Gerekçesi
Bölgemizin ekonomisi ağırlıklı olarak Tarım ve Orman ürünlerine dayalı
olup; enerji, sağlık ve savunma sanayii gibi katma değeri yüksek sektörlerde üretimin
sınırlı olduğu ve sermaye birikiminin, Türkiye ortalamasının oldukça altında olduğu
bilinmektedir. Bu nedenle bölgemiz, öncelikli olarak katma değeri yüksek
sektörlerde yatırıma ihtiyaç duymaktadır. Tarımsal kaynakların yanısıra doğal
güzellikleri ile bölgemiz, turizm alanında da oldukça yüksek bir potansiyele sahiptir.
Bölgemizin ihtiyaçları ve potansiyeline ilişkin veriler ışığında, Üniversitemiz
Sağlık Turizmi ve Atık Geri Kazanımı konularında ihtisaslaşmak suretiyle
bölgeye bilgi, nitelikli insan kaynağı ve gelir getirici ortam sağlayarak
bölgesel kalkınmaya katkı sunmayı hedeflemektedir. Üniversitemizin
ihtisaslaşacağı alanlarda bölgemizin ve üniversitemizin sosyal, teknolojik,
ekonomik ve çevresel faktörleri ve bu faktörlerin üniversiteye olan etkileri
incelenmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda Düzcenin doğal kaynakları ve
farklı bitki türlerinin Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GTT) için
iyi bir kaynak olduğu, GTT çalışmalarında kullanılacak materyallerin üretilmesinde
yöre halkının aktif katılımı, Ankara ve İstanbul metropollerine yakınlık,
modern tıp alanlarında rekabet edebilirliğinin düşük olması vb. faktörler
nedeniyle sağlık alanında GTT’nin en uygun seçenek olduğu görülmüştür. Ayrıca Üniversitemizin
bu alanda çalışmaları başlatabilecek akademik kadroya ve önemli bir alt yapıya sahip
olması da GTT’nin seçilmesinde rol oynamıştır. Üniversitemiz öğretim elemanları
tarafından fındık kabuğu ve arı ürünleri ile ilgili çok çeşitli çalışmalar
yürütülmektedir. Bu kapsamda üniversitemizin, Ar-Ge ve üretim çalışmaları
sonucunda elde edilecek bilgi birikimlerini eğitim ve yayılım çalışmalarının yanında
uygulamalar ile bölge insanına aktararak GTT alanında yetkinleşmesi, sahip
olduğu olanaklarla GTT’ye dayalı gelir elde etmesi planlanmaktadır. Sonuç
olarak Üniversitemiz, hem özel bir alanda
ihtisaslaşmış hem de bölgesel kalınmaya katkıda bulunmuş olacaktır. Bölgenin önemli
değerlerinden başta fındık olmak üzere, tarımsal ürünlerin birincil amaçla
kullanımından artan atıkların, kompozit ve kimyasal katma değerli endüstriyel
ürünlere dönüşmesi sağlanarak, hali hazırdaki mevcut üretim potansiyeli farklı
bir alanda da kullanılmış olacak ve böylece bölgenin tarımsal atıklardan da
gelir elde etmesi sağlanarak bölgesel kalkınmaya katkıda bulunulması
sağlanacaktır.
Bu Aşamaya Nasıl Gelindi?
Üniversitelerin
hem bulundukları bölgeye olan katkılarını arttırmak hem de belirli
alanlarda ihtisaslaşmaya teşvik etmek amacıyla özellikle 2006 yılı
sonrasında kurulmuş olan yükseköğretim kurumlarına yönelik "Bölgesel
Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması" çalışması
Haziran 2015'te YÖK ve Kalkınma Bakanlığının işbirliğiyle
başlatılmıştır.
Çalışma kapsamında,
2015 yılı Haziran ve Ağustos aylarında Bingöl ve Ordu'da ilgili
Üniversitelerin Rektörlerinin katıldığı bilgilendirme toplantıları
gerçekleştirilmiş; bu kapsamda ilgili Üniversite Rektörlerinin görüşleri
alınmış ve proje çalışmaları başlatılmıştır. Bölgesel kalkınma odaklı
misyon farklılaşmasını hedefleyen bu proje kapsamında teşvik amaçlı 5
pilot üniversite belirlenmesi kararlaştırılmıştır. Bu sürecin ilgili
paydaşlarla sistematik ve sürdürülebilir şekilde yürütülmesine ve
izlenmesine yönelik olarak Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının
koordinasyonunda bir komisyon oluşturulmuştur. Komisyonda YÖK'ün
dışında, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Bilim, Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığı temsilcileri ile konusunda uzman öğretim üyeleri yer
almıştır.
9 Haziran 2016 tarihinde
ilgili Üniversite Rektörleri ile Yükseköğretim Kurulu'nda toplantı
gerçekleştirilmiş ve sonrasında "Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon
Farklılaşması ve İhtisaslaşması" çalışmasında pilot üniversite olarak
yer almak isteyen üniversitelerden niyet beyanları talep edilmiştir.
Niyet
beyanında bulunması beklenen 2006 yılından sonra kurulan 40
üniversitenin, 24'ü bu süreçte yer alma isteklerini Senato Kararları ile
birlikte iletmiş ve bu 24 üniversite, Komisyon tarafından belirlenen 3
ana kategoride "Bölgenin Mevcut Durumu, Üniversitenin Potansiyeli,
Bölge-Üniversite İlişkisi", birçok parametre dikkate alınarak ve
bölgesel normalizasyon çalışmaları da yapılarak değerlendirilmiştir. Bu
değerlendirmeler sonrasında 15 aday üniversitenin yer aldığı bir liste
oluşturulmuştur.
Belirlenen bu 15
üniversiteden, bölgesel kalkınma odaklı olarak öz değerlendirme
raporlarını hazırlamaları ve 19 Eylül 2016 tarihine kadar YÖK'e
iletmeleri bildirilmiş, aday olarak belirlenen 15 üniversiteden 12'si
raporunu Komisyona iletmiştir.
Raporlar,
Komisyon tarafından ayrıntılı olarak incelenmiş, 10 Ekim 2016 tarihinde
ilgili 12 Üniversite Rektörü ile Yükseköğretim Kurulu Başkanlığında bir
araya gelinmiş ve her bir Üniversite Rektörü ile ayrı ayrı uzun
mülakatlar gerçekleştirilmiştir.
Bu
değerlendirmeler sonrasında; Bingöl Üniversitesi, Burdur Mehmet Akif
Ersoy Üniversitesi, Düzce Üniversitesi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
ve Uşak Üniversitesi belirlenen alanlarda bölgesel kalkınma odaklı pilot
üniversite olarak belirlenmiştir.
Sürecin Bundan Sonraki Aşaması Nasıl Yürütülecek?
Sürecin
bundan sonraki aşamasında, seçilen 5 pilot üniversitenin içinde
bulundukları bölgenin kalkınma odaklı gelişimine yönelik olarak
belirlenen alanlarda önerecekleri projeleri Komisyon tarafından
ayrıntılı olarak değerlendirilecek ve YÖK'ün koordinasyonunda
belirlenecek yöntemle desteklenecektir.
Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşmasına Yönelik Yeni Bir Çalışma Daha Başlatıldı
Sayın
Cumhurbaşkanımızın yönlendirmesi ile araştırma odaklı misyon
farklılaşmasına yönelik ikinci bir çalışma daha başlatılmıştır. Bu
çalışma da aynı yöntemle sistematik olarak çalışılacak ve en kısa sürede
sonuçlandırılacaktır.